1959-2009 ΓΗΠΕΔΟ ΤΟΥΜΠΑΣ : ΠΕΝΗΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΖΩΗΣ

Πενήντα χρόνια «ζωής» συμπληρώνει στις 6 Σεπτεμβρίου το γήπεδο της Τούμπας. Στο μισό αιώνα «ζωής» μεγάλωσαν γενιές και γενιές φιλάθλων. Γιγαντώθηκε η ομάδα. Καταγράφηκαν ιστορικές στιγμές. Μεγαλούργησαν σπουδαίοι ποδοσφαιριστές.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 μέχρι σήμερα το όνομα του ΠΑΟΚ ταυτίστηκε με την Τούμπα, την προσφυγική γειτονιά της Θεσσαλονίκης που έγινε γνωστή ανά την Ελλάδα γιατί με το μεγαλεπήβολο έργο κατασκευής του νέου σταδίου του Πανθεσσαλονίκειου Αθλητικού Ομίλου Κωνσταντινουπολιτών έδωσε στέγη στα οράματα και τις προσδοκίες συλλόγου και φιλάθλων. Η θαυματουργός ιδιωτική πρωτοβουλία των εκάστοτε διοικήσεων, μελών και φιλάθλων αλλά και η κρατική υποστήριξη υπήρξαν καταλυτικοί παράγοντες στην επίτευξη ενός έργου ζωής και αποτέλεσε θεμέλιο λίθο για την εξέλιξη των ομάδων του Συλλόγου.
Η αγορά δημόσιας έκτασης 8.000τ.μ. περίπου, που χρησιμοποιούσε ο ΠΑΟΚ για γήπεδο στην περιοχή της σημερινής Θεολογικής Σχολής, από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, σήμαινε αυτομάτως την ανάγκη μεταφοράς του Σωματείου από την μέχρι τότε έδρα του, παρά το γεγονός ότι η Γενική Διοίκηση Βορείου Ελλάδος είχε θέσει όρο να συνεχίσει ο ιστορικός σύλλογος να χρησιμοποιεί το χώρο μέχρι την εξεύρεση άλλου κατάλληλου χώρου. Η πρόθεση του Πανεπιστημίου για στέγαση του Πανεπιστημιακού Γυμναστηρίου αλλά και η γενικότερη προνοητικότητα και εγρήγορση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΠΑΟΚ οδήγησαν στις πρώτες ενέργειες τον Ιανουάριο του 1955. Η Γ.Δ.Β.Ε. συγκρότησε 6μελή επιτροπή εξεύρεσης κατάλληλου γηπέδου αποτελούμενη από τους Γ. Γρηγορίου, Γ. Κονταξόπουλο, Α. Ζαρούκα, Κ. Γκινάλη, Β. Ορφανίδη, Ι. Κοντόπουλο, η οποία ύστερα από εντατικές εργασίες και σε σύντομο χρόνο βρήκε το χώρο, ιδιοκτησίας του Ταμείου Εθνικής Αμύνης, που παραχωρήθηκε για την κατασκευή του νέου σταδίου του ΠΑΟΚ, στην περιοχή της Τούμπας, όπου βρισκόταν στρατιωτικά έμπεδα και στη συνέχεια τα δώδεκα τολ που στέγασαν τους «ανταρτόπληκτους». Παράλληλα, άρχισε η έντονη προσπάθεια από τη Διοίκηση του Συλλόγου για την εξεύρεση και την αποταμίευση χρημάτων θεσπίζοντας ειδικό ποσοστό επί των εισπράξεων των εισιτηρίων.
Το ενδιαφέρον του Προέδρου της Κυβερνήσεων Κωνσταντίνου Καραμανλή, του Υπουργού Κοινωνικής Πρόνοιας Πέτρου Λεβαντή, του βουλευτή Θεσσαλονίκης πτέραρχου Γιώργου Θέμελη, του Γενικού Επιτελείου Στρατού και του Γ' Σώματος Στρατού σε συνδυασμό με τις συντονισμένες ενέργειες του Δ.Σ. του ΠΑΟΚ και ιδιαίτερα του Προεδρου, Γεωργίου Χαραλαμπίδη και του Γενικού Γραμματέας, Δημητρίου Δημάδη, έδωσε γρήγορα αποτελέσματα.
Στις 10/3/1957 πραγματοποιήθηκε Γενική Συνέλευση για την εκλογή των μελών ειδικής επιτροπής ανεγέρσεως του νέου Σταδίου του ΠΑΟΚ. Η επιτροπή καταρτίστηκε υπό την προεδρία του φιλάθλου βουλευτή Γ. Θέμελη και με μέλη τον Πρόεδρο του συλλόγου Γ. Χαραλαμπίδη, το Βογιατζή ως αντιπρόεδρο, το Δ. Δημάδη ως Γ.Γ., τον Π. Αναστασιάδη ως ταμία, και τους πολιτικούς μηχανικούς Κοσμίδη, Ζέρβα και Βασίλα ως μέλη. Δύο μέρες αργότερα, η επιτροπή κατέβαλε την 1η δόση αποπληρωμής. Η επιτροπή εργάστηκε ακούραστα και χάρη στο αποφασισμένο για υλικές θυσίες φίλαθλο κοινό του ΠΑΟΚ συγκέντρωσε ένα σεβαστό ποσό απαραίτητο για τα πρώτα έξοδα της κατασκευής. Δύο μήνες αργότερα, στις 11/5/1957, υπογράφηκε το παραχωρητήριο υπ' αριθμόν 41.485, σύμφωνα με το οποίο εκποιήθηκε γήπεδο ιδιοκτησίας Ταμείου Εθνικής Αμύνης, εκτάσεως 30.000τ.μ. στο συνοικισμό της Άνω Τούμπας, αντί τιμήματος 1.500.000 δραχμών, που θα αποπληρωνόταν σε 20 εξαμηνιαίες δόσεις, οπότε και η κυριότητα του ακινήτου θα περιέρχονταν στον Α.Σ. ΠΑΟΚ.

ΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ
Στην συνέχεια άρχισαν οι ενέργειες για την απελευθέρωση του χώρου από τα υπάρχοντα τολ και παραπήγματα. Ήδη τον Αύγουστο του 1957 άρχισε η αποξήλωση και επανατοποθέτηση μέρους των τολ των οικογενειών των βομβόπληκτων και σεισμόπληκτων, εργασία που στο σύνολό της θα κόστιζε 70.000δρχ. στον ΠΑΟΚ και ολοκληρώθηκε την άνοιξη του 1958, οπότε και άρχισαν οι χωματουργικές εργασίες.
Σημειωτέον ότι τα σχέδια του νέου σταδίου ήταν έτοιμα από το 1957 σύμφωνα με μαρτυρία του Μηνά Τρεμπελά, αρχιτέκτονα του Σταδίου του ΠΑΟΚ και υπήρχε η σχετική άδεια για την οικοδόμηση αθλητικής εγκατάστασης που την εποχή εκείνη δινόταν από το Υπουργείο Παιδείας για την κατασκευή σταδίου και όχι μόνο γηπέδου. Φαινόταν όμως ότι χωρίς την κρατική υποστήριξη το έργο δε θα έφτανε εις πέρας. Τα χρήματα που είχε συγκεντρώσει η επιτροπή θα εξαντλούνταν πριν αρχίσει η κατασκευή. Οι χιλιάδες φίλαθλοι του Σωματείου κλήθηκαν και πάλι να συνεισφέρουν για την ολοκλήρωση του σύγχρονου ιδιόκτητου γηπέδου του ΠΑΟΚ και παράλληλα τον Απρίλιο του 1958 ο ΠΑΟΚ εξέδωσε «Λαχείο Υπέρ Ανεγέρσεως του Νέου Σταδίου του ΠΑΟΚ» με αντίτιμο 20δρχ. για την ενίσχυση του συλλόγου στον τομέα αυτό.
Τον Ιούλιο του 1958 πέντε στρατιωτικοί εκσκαφείς της μονάδας μηχανικού Γ' ΜΟΜΕ διατέθηκαν κατόπιν εντολής του Υφυπουργού Εθνικής Άμυνας Γ. Θέμελη και σε σύντομο χρονικό διάστημα ολοκλήρωσαν την εκσκαφή του χώρου. Τα μηχανήματα χειρίστηκαν δύο βάρδιες στρατιωτών με επικεφαλής το λοχαγό Ευσταθίου, οι οποίοι ανέσκαψαν το στίβο και μετέφεραν το χώμα περιμετρικά δημιουργώντας περιφερειακό στίβο 400μ. και φυσικές κερκίδες. Τελικά κατασκευάστηκε η θύρα των επισήμων για του ευεργέτες του συλλόγου, ενώ οι θύρες 2,3,4,5 και 6 ολοκληρώθηκαν μόνο ως προς το πρώτο διάζωμα, έτσι ώστε το γήπεδο απέκτησε χωρητικότητα 20.000 θέσεων. Παράλληλα τοποθετήθηκε χλοοτάπητας και υδραυλικές εγκαταστάσεις για πότισμα με τεχνική βροχή.
Μέχρι το φθινόπωρο του 1958 είχαν ήδη προωθηθεί τα έργα θεμελίωσης. Είχε ολοκληρωθεί το περίφραγμα και άρχισε η εργασία για τη θεμελίωση της μιας πλευράς των κερκίδων στην ανατολική πλευρά του γηπέδου. Αξίζει να αναφέρουμε έναν απολογισμό των μέχρι του Οκτώβρη γενομένων εξόδων που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Αθλητικά Νέα, 27/10/1958. Από το ποσό των 1.500.000δρχ. του συνολικού κόστους του γηπέδου, ο ΠΑΟΚ είχε πληρώσει 375.000 στο Ταμείο Εθνικής Αμύνης, 400.000δρχ (από τις 500.000δρχ. που απαιτούνταν) για μανδρότοιχο, 135.000δρχ. για την απομάκρυνση 182 προσφυγικών οικογενειών, 110.000δρχ. για μισθώματα μηχανημάτων, τοπογράφους, αρχιτέκτονες, πολιτικούς μηχανικούς, 150.000δρχ. για την τοποθέτηση αγριάδας, ποτιστικού συστήματος, τη διαμόρφωση του αγωνιστικού χώρου του ποδοσφαίρου, τη μεταφορά - κοσκίνισμα - τοποθέτηση 500 αυτοκινήτων κοκκινοχώματος.
Η ανάγκη για την αποχώρηση από το παλιό γήπεδο ήταν επιτακτική και το ταμείο της επιτροπής ανεγέρσεως είχε αρχίσει να εξαντλείται. Ωστόσο έκτακτη οικονομική ενίσχυση από το Συμβούλιο Εξωσχολικού Αθλητισμού και πίστωση από τη Γ.Γ. Αθλητισμού βοήθησαν την κατάσταση. Παράλληλα για με την ολοκλήρωση των κερκίδων των επισήμων ο ΠΑΟΚ άρχισε την πώληση αριθμημένων μόνιμων θέσεων αντί του ποσού 200 δραχμών. Σύμφωνα μάλιστα με την μαρτυρία του Μηνά Τρεμπελά, ο κάτοχος μόνιμης θέσης δεν απαλλασσόταν από την καταβολή του τιμήματος του εισιτηρίου εισόδου.

ΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ
Στα μέσα του καλοκαιριού οι πρώτες εργασίες ανέγερσης βάση της σχετικής μελέτης του αρχιτέκτονα Μ. Τρεμπελά και του πολιτικού μηχανικού Α. Τριγλιανού είχαν προχωρήσει σε ικανοποιητικό βαθμό, ώστε ανακοινώθηκε στον τύπο η τέλεση των εγκαινίων του νέου Σταδίου την πρώτη Κυριακή του Σεπτέμβρη.
Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν την προκαθορισμένη ημέρα Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου 1959 μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα παρά τον γκρίζο φθινοπωρινό ουρανό. Μέσα σε χρονικό διάστημα 14 μηνών η αρχική μακέτα πήρε σάρκα και οστά και δικαίωσε τα όνειρα και τις στερήσεις των φιλάθλων αλλά και το όραμα του Διοικητικού Συμβουλίου για την ιδιόκτητη στέγη του συλλόγου.
Η είσοδος των επισήμων ξεκίνησε στις 5 το απόγευμα από τη νότια κεντρική πύλη με την μπάντα του Δήμου Θεσσαλονίκης να παιανίζει. Ο Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, λόγω εκτάκτου κολλήματος δεν κατέστη δυνατό να παρευρεθεί. Παρέστησαν ωστόσο ο Υπουργός Βιομηχανίας Ν. Μάρτης, ο Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας Γ, Θέμελης, ο επίσκοπος Ταλλαντίου κ.κ. Στέφανος, ο Γ.Γ. Υ.Β.Ε. Γ. Παπαγεωργίου, ο Στρατιωτικός διοικητής Γ' Σ.Σ. Καλλικούρδης, ο Νομάρχης Νικόγλου, βουλευτές, ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Παπαηλιάκης, ο Δήμαρχος Καλαμαριάς Καρατζάς, ο Γ.Γ. Αθλητισμού Βήχος, ο Πρόεδρος της ΕΠΟ Μέρμηγκας, ο Πρόεδρος του ΣΕΓΑΣ Νικολαϊδης, συμβούλια τοπικών σωματείων κ.α.
Στις 5.30μ.μ. αεροπλάνο της Βάσεως Σέδες έριξε την μπάλα στο γήπεδο και ο υφυπουργός Θέμελης πραγματοποίησε το εναρκτήριο λάκτισμα του αγώνα, ενώ στις 6.30μ.μ. ο Υπουργός Μάρτης έκανε τα αποκαλυπτήρια της αναμνηστικής πλάκας που κόσμησε τη δυτική πλευρά των κερκίδων.

Ο ΠΡΩΤΟΣ ΑΓΩΝΑΣ
Ο ιστορικός αγώνας μεταξύ των δύο αδερφών σωματείων, του ΠΑΟΚ και της ΑΕΚ, που σήμανε την έναρξη της νέας αγωνιστικής περιόδου, ήταν συναρπαστικός και έληξε 1-0 υπέρ του ΠΑΟΚ ύστερα από γκολ του Κιουρτζή στο 20'. Για τον ΠΑΟΚ αγωνίστηκαν οι Πρόγιος, Χασιώτης, Κεμανίδης, Πετρίδης, Χαβανίδης, Γιαννέλος, Λέναδρος, Τσίντογλου, Κουϊρουκίδης, Κιουρτζής και Νικολαϊδης, ενώ για την ΑΕΚ οι Σεραφείδης, Αναστασιάδης, Μαρδίτσης, Βερνέζης, Παλύζος, Ζωγράφος, Τζανούλας, Αργυρόπουλος, Κανάκης, Σταματιάδης και Σοφιανίδης.
Οι εργασίες ωστόσο δεν σταμάτησαν, καθώς το στάδιο ολοκληρωνόταν τμηματικά. Στα τέλη του χρόνου δημιουργήθηκε γήπεδο μπάσκετ με τερέν επιστρωμένο με το ειδικό μείγμα φελλού και πίσσας στο χώρο του πετάλου, μια λύση που τουλάχιστον διευκόλυνε τις προπονήσεις των αθλητών. Σύντομα ωστόσο, από τον Απρίλιο του 1960, άρχισε να χρησιμοποιείται και για αγώνες του πρωταθλήματος μπάσκετ. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960η χωρητικότητα του γηπέδου έφτασε τις 30.000 θέσεις, ενώ μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970, οι γενναίες επιχορηγήσεις από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού σε συνδυασμό με τις ενέργειες του Ευάγγελου Μυλωνά, του Γεωργίου Παντελάκη και του Βασίλη Σεργιαννίδη και η ολοκλήρωση των έργων για την επέκταση κατά μήκος των θυρών 7 και 8, έδωσε στο φίλαθλο κοινό της πόλης ένα γήπεδο 45.000 θέσεων.


Πηγή: Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης του Δήμου Θεσσαλονίκης